Strona 1 z 10

FPV, OSD itp.. - pytania i odpowiedzi

: 25 lip 2012, o 15:47
autor: pirzol
Post w którym postaram się zebrać i usystematyzować informacje na temat FPV.
Temat jest bardzo obszerny, należy go traktować jedynie jako zasygnalizowanie terminologi FPV i na pewno nie wyczerpuje wszystkich niuansów związanych z FPV.

Doświadczonych kolegów w temacie FPV proszę o uwagi oraz wkład własny aby pozostali koledzy mogli wzbogacić wiedzę teoretyczną ...

1. FPV
2. Zaczynamy Latać FPV ?
- ogólnie
- prawo lotnicze /incydenty
3. Planujemy budowę/lot...
(schemat FPV nr 1)
4. Nadajniki - radio
- 4a. UKE - co na to prawo...
- 4b. Video (rx/tx) do FPV
- 4c. dopalacze do aparatury
- 4d. LongRange
5. OSD
- 5a. OSD
- 5b. RSSI
6. Kamery video (analog) - czyli oczy pilota
7. Video TX/RX
8. IMU/AHI ?
9. GPS - RTH ?
10. Na ziemi - Stacja bazowa,
- google / LCD ?
- diversity
- Recorder - nagrywamy + kamery HD
11. Anteny - miotacze fal.
- Ogólnie
- Rodzaje anten
- O czym pamiętamy zakładając nadajnik/antenę na model ?
- Przykład jak wykonać własną antenę dookólną - koniczynkę i nie tylko
- Wtyki - Złącza
- Strefa Fresnela - Ważne
12. Tracking - śledzimy ?
13. Schemat FPV (2).
14. Linki - Supermarkety.
15. Gaui 550 FPV - przykład zastosowania
16. Filmy - jak to robią the best of the best - przeniesione na początek

---------------------------------------------------------------------------------

Ogromny wkład kolegi Pirzola zaowocował koniecznością przygotowania mu znaczniej większej ilości miejsca niż jeden post.
Głowny wątek (posty) merytoryczny został wydzielony i przeniesiony tu:
-> FPV, OSD itp... - encyklopedia
Jeśli ktokolwiek jeszcze będzie chciał podziękować koledze Pirzolowi za jego trud (do czego serdecznie zachęcam) to proszę robić to w niniejszym poście (gdzie już jest kilka "feńksów").
Admin

FPV, OSD itp.. - dyskusja

: 25 lip 2012, o 19:59
autor: edek
Swietny temat!

Jedna uwaga (moge sie mylic): Czy screen z OSD nie jest przypadkiem Remzibi&Pitlab'u?

Sam powoli sie edukuje i wolnymi kroczkami zabieram za budowe jakiegos modelu do FPV,jednak celuje w parapety :)

A po helikach zostana chyba tylko wspomnienia.... :masakra:

Re: FPV, OSD itp..

: 25 lip 2012, o 21:24
autor: Ramotny
W podziękowaniu za wspaniały post koledze Pirzolowi wlepiono moderację działu FPV. :thumb:

Re: FPV, OSD itp..

: 25 lip 2012, o 21:42
autor: jedrus
:juppi: :vhappy: :rotfl2: :rotfl:

Re: FPV, OSD itp..

: 26 lip 2012, o 13:50
autor: Don Mirson
Świetna robota! Nie przestawaj! :) :thumb:
Na razie przeglądam z ciekawości, ale przyjdzie i na mnie ten czas, że wczytam się w niego z wielką uwagą... :D Kilka moich parapetów chętnie przygarnie kamerę w swoim czasie :)

Re: FPV, OSD itp..

: 26 lip 2012, o 16:58
autor: miszcz_waw
Czytam, czytam i przy dopalaczach do aparatury oraz linkach brak mi Thomasa Scherrera i jego wynalazków (LINK1) (LINK2).

Re: FPV, OSD itp..

: 27 lip 2012, o 01:54
autor: Gmeracz
Dałeś chłopie w palnik i po całości... :approve: Dlatego dostajesz zasłużonego lajka, ale teraz poprzeczka już jest ciut wyżej... :grin2: Ciekawe, jak przeżyjesz pytania tym razem z mojej strony? Heh... Na razie zbieram na GoPro2, ale wkrótce koniec sezonu więc łatwiej będzie myśleć o jakiś goglach i innych wokongach, jak to w kółko Artu powtarza :vhappy:
Co nie zmienia faktu, że rajcuje mnie coraz bardziej latanie w miejscach bardzo niedostępnych dla naszych oczu :thumb:

Re: FPV, OSD itp..

: 27 lip 2012, o 11:19
autor: Artu
Gmeracz pisze:...i innych wokongach, jak to w kółko Artu powtarza :vhappy:

Już nie tak do końca :grin2: Teraz "na tapecie" MWC na STM32 - czyli afroflight32 :thumb:
Oczywiście DJI Naza nadal lata i dostała ostatnio GPS-a co znacznie uspokoiło pilota dzięki funkcji RTH :rotfl2:

Aby nie było całkiem OT :) , to bardzo fajnie i przejrzyście opisany temat FPV. Myślę, że dla nowych adeptów tego hobby bedzie bardzo przydatny.
Pozwoliłem sobie podlinkować ten wątek na forum RC-FPV, skoro sam go tam nie Zamieściłeś :mrgreen:

Re: FPV, OSD itp..

: 27 lip 2012, o 11:21
autor: pirzol
Sławek
hmm człowiek uczy się całe życie,
temat jest bardzo obszerny i wymaga wiedzy (świadomości) z różnych dziedzin techniki/nauki post jedynie porusza część zagadnień :)
pytać zawsze możesz, "rozumów wszystkich nie zjadłem" jak nie będę wiedział na pewno znajdzie się ktoś kto będzie wiedział lub odeślę do wujka google
:D

Artu
dziękuje :)

Re: FPV, OSD itp..

: 27 lip 2012, o 11:32
autor: Ramotny
Kontunuujcie, kontunuujcie bo dzięki takim rozważaniom rośnie krąg chętnych i zarażonych... :). Nie wyłączając niżej podpisanego... :)

Re: FPV, OSD itp..

: 27 lip 2012, o 11:51
autor: Artu
miszcz_waw pisze:Czytam, czytam i przy dopalaczach do aparatury oraz linkach brak mi Thomasa Scherrera i jego wynalazków (LINK1) (LINK2).

No raczej nie tylko ten LRS jest obecnie na rynku...
RangeLink UHF LRS
Rmilec UHF LRS
DragonLink
I jeszcze nasz krajowy produkt, czyli system średniego zasięgu eLeReS by Mifau

Re: FPV, OSD itp..

: 27 lip 2012, o 16:01
autor: miszcz_waw
Masz racje Artu. Tak w ogóle to ja w temacie nie jestem ale jak kiedyś coś sobie grzebałem to mój potencjalny wybór padł na ten system i zapisałem go sobie w ulubionych. Jak dobrze pamiętam byli kozacy co z jego pomocą latali po 20km od bazy...

Re: FPV, OSD itp..

: 28 lip 2012, o 00:00
autor: Gmeracz
Co ci powiem Pit, to ci powiem... Że to jest właśnie Zaje..fajne w naszym hobby, że ludzie siedzą nocami, dłubią i coś zrobią. Potem chcą się pochwalić/podzielić radochą z tego, że wychodzi. Bo trudno czasem ogarnąć samemu tą radochę z latania... Taka potrafi być wielka :o

Za każdym razem, kiedy mnie kursanci wozili w tandemie miałem taką radochę. Że oni po wielu godzinach prób już prowadzą a nie ja, że nie mam praktycznie nic do roboty (no prawie ok? ;)), dlatego że coś z mojego cholernego gadania w nich właśnie utknęło, kwitnie i się nareszcie pozytywnie rozwija... Moja praca, realizacja wspólnej pasji i realizacji dziecięcych marzeń po obejrzeniu np. Bitwy o Anglię albo 4-ch pancernych...
???
Chyba się w mordę coś za tkliwy zrobiłem na stare lata... Może czas już faktycznie rzucić latanie???
.
..
...
....
.....
:gas: Never & for ever :wow2:

Re: FPV, OSD itp..

: 28 lip 2012, o 00:35
autor: Gmeracz
No dobra, jak kontynuować to naści józwa...

Ja se tak kombinuję, żeby zrobić heksa albo co najmniej quadro - ze względu na problemy ze stabilizacją. Potem wrzucić gimbala z jakąś małpką typu gopro2, podpiąć to do goggli i se latać w miejscach niedostępnych, np. 400 metrowy odpływ na kanale La Manche... Te słupki w wodzie, te kamienice wzdłuż wybrzeża, te krzaczory które widzi tylko sikający pies, te mostki, kanały i wiele innych miejsc, których nie odwiedzę inaczej...
To jest jazda bez trzymanki, bo całość robi mózg coptera a ja tylko wskazuję drogę... :grin2: :grin2:

A potem na jutuba i trzaskać kasiorkę ze sponsoringu...
No dobra... Jestem pod wrażeniem właśnie oglądanego otwarcia w Londynie ;) śpiewa właśnie jakiś bardzo zajechany dziadek z Beatlesów... Jezu... Na prawdę wygląda już jak przechodzona i stara ruina... Jak on może zadowolić laskę o 30 lat młodszą od niego??? Brak mi wyobraźni.
O to jest pytanie na śniadanie...

Specjalnie dla naszego forum od waszego ciągle czułego rezydenta...

Re: FPV, OSD itp..

: 28 lip 2012, o 17:29
autor: pirzol
:D Sławek,
latanie to taka nieuleczalna choroba. Może z przypadku na chwilę "się polepszy" ale potem znowu człowieka ciągnie,
tam do góry i a jak już tam jest, wtedy jest :juppi:
nawet za pomocą kamery jest się :thumb:

co do latania wielo-wirnikowcami jak sam już zapewne wiesz jest wiele konstrukcji FC, od Multiwii by Kuki, przez MK itp.. konstrukcje
(chcący znajdzie co trzeba). Stosowane do filmowania i wykonywania wysokiej rozdzielczości zdjęć z powietrza. Z racji stosunkowo małych wibracji i stabilności (o niebo wyższej niż w heli) zdjęcia wychodzą idealnie. Ale też nie bez wkładu pracy czy $.

Podwiesza się pod nimi gimbal z aparatem lustrzanką itp. Operują takimi maszynami zazwyczaj dwie osoby.
Pierwsza pilotuje maszynę FPV lub obserwując ja z ziemi - przyjmuje dyspozycje od drugiej osoby, która:
Druga obserwuje podgląd z kamer/aparatu z gimbala, steruje gimbalem z ziemi i instruuje pilota (pierwszą osobę) jak ma lecieć.

jak wyglądają profesjonalne realizacje naszych Kolegów z Krakowa ? oceńcie sami :)



Jednak nie wszystkie te konstrukcje są na tzw. wyjęcie z pudełka gotowe do lotu, co więcej nie wszystkie można jakoś sensownie / powtarzalnie okiełznać ;).
To co piszesz latać i wisieć "w miejscu" potrafi niewiele konstrukcji , np. MK. Jednak koszt zakupu platformy MK.... to tak około 3-4k zł :)...
Nie jest to dział wielo-wirnikowców, zainteresowanych odsyłam do

Re: FPV, OSD itp..

: 28 lip 2012, o 22:09
autor: Gmeracz
Oki, zgadza się że pełny zawis to i gps i odpowiedniej jakości FP z czujnikami, dopracowany soft... Dużo tego, ale czytając fora o tym widać też, że ludziom wychodzą cuda - wianki często z niespodziewaną jakością. Weź jako przykład Szweda z RCExplorer.se. Posklecał koptery z paru listewek a jakie efekty uzyskał :shock:
Ty nam tu piszesz o platformach pro, ale myślę że nawet początek z małpką czy cyfrówką na gimbalu może dać bardzo ciekawe efekty.

Re: FPV, OSD itp..

: 28 lip 2012, o 22:17
autor: pirzol
o Szwedzie chyba sam Ci pisałem :)
poprzedni post był bardziej dla młodych ... aby uzyskac takie efekty jak miał Szwed potrzebny jest zapał (bynajmniej nie słomiany) i dużo pracy...

młodzi teraz nauczeni do sklepu i ma latać ...

Re: FPV, OSD itp..

: 2 sie 2012, o 22:20
autor: pirzol
No to klops... nie mogę już dodać ani jednego znaku więcej....
:masakra: 60000 znaków..

Re: FPV, OSD itp..

: 3 sie 2012, o 08:41
autor: Don Mirson
Gmeracz pisze:myślę że nawet początek z małpką czy cyfrówką na gimbalu może dać bardzo ciekawe efekty.

I wiele, wiele radości!

FPV - dyskusja ogólna...

: 3 sie 2012, o 15:44
autor: pirzol
Niniejszy wątek jest z premedytacją zablokowany żeby go nie zaśmiecać.
Dyskusja o raz pytania i odpowiedzi na temat prezentowanych tu informacji znajdują się w wątku:
->FPV, OSD itp.. - pytania i odpowiedzi
Admin


20130316 21:28
UWAGA !!
W Dzienniku Ustaw RP z dnia 10 kwietnia 2013 roku, pod poz. 440 opublikowano Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie wyłączenia stosowania niektórych przepisów ustawy - Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków. Rozporządzenie to weszło w życie z dniem następnym po publikacji - czyli obowiązuje od dnia 11 kwietnia 2013.

aktualizacja w przepisach, proszę zapoznać się z watkami na forach:


http://rc-fpv.pl/viewtopic.php?t=13227& ... sc&start=0
http://rc-cam.pl/viewtopic.php?t=6387&start=0
http://pfmrc.eu/index.php?/topic/34335- ... msearch__1




aktualizacja: 20121001 22:01

Post w którym postaram się zebrać i usystematyzować informacje na temat FPV.
Temat jest bardzo obszerny, należy go traktować jedynie jako zasygnalizowanie terminologi FPV i na pewno nie wyczerpuje wszystkich niuansów związanych z FPV.

Doświadczonych kolegów w temacie FPV proszę o uwagi oraz wkład własny aby pozostali koledzy mogli wzbogacić wiedzę teoretyczną ...

1. FPV
2. Zaczynamy Latać FPV ?
-2a. ogólnie
-2b. prawo lotnicze /incydenty
-2c. gdzie latamy - FIS, sektory R,P,G itp..
-2d. Plan Lotu + Zgłoszenie do FIS - przykład
3. Planujemy budowę/lot...
(schemat FPV nr 1)
4. Nadajniki - radio
- 4a. UKE - co na to prawo...
- 4b. Video (rx/tx) do FPV
- 4c. dopalacze do aparatury
- 4d. LongRange
5. OSD
- 5a. OSD
- 5b. RSSI
6. Kamery video (analog) - czyli oczy pilota
7. Video TX/RX
8. IMU/AHI ?
9. GPS - RTH ?
10. Na ziemi - Stacja bazowa,
- google / LCD ?
- diversity
- Recorder - nagrywamy + kamery HD
11. Anteny - miotacze fal.
- Ogólnie
- Rodzaje anten
- O czym pamiętamy zakładając nadajnik/antenę na model ?
- Przykład jak wykonać własną antenę dookólną - koniczynkę i nie tylko
- Wtyki - Złącza
- Strefa Fresnela - Ważne
12. Tracking - śledzimy ?
13. Schemat FPV (2).
14. Linki - Supermarkety.
15. Gaui 550 FPV - przykład zastosowania
16. Filmy - jak to robią the best of the best - przeniesione na początek
17. Wypadki - jeszcze raz o bezpieczeństwie....
---------------------------------------------------------------------------------

1. FPV
First-person view (FPV) - czyli latamy patrząc na okolicę z pozycji pilota (pierwszej osoby) na pokładzie zdalnie sterowanej maszyny. Na pozycji pilota umieszczona jest kamera video która przesyła obraz za pomoca linku radiowego na ziemię. Do tego celu wymagany jest szereg urządzeń elektronicznych i modyfikacji. Obraz oraz wmiksowane w niego OSD z informacjami nawigacyjnymi itp. przekazywane są poprzez radio na ziemię i wyświetlane na monitorze LCD lub w Gogglach pilota. Wile osób (w tym i autor) traktuje ten sposób latania jako alternatywę dla latania "dużymi" maszynami zdolnymi przewozić pilota/pasażerów. Podstawowa zaleta, katastrofa maszyny FPV w 99% nie powoduje uszczerbku na zdrowiu Pilota, jedynie straty finansowe (model, obiekty na ziemi). Uwaga, nawet latając maszyną o stosunkowo niewielkiej wadze 2kg możemy naprawdę wyrządzić komuś krzywdę lub spowodować duże straty finansowe - czytaj przepisy poniżej !

fot. Autor
ObrazekObrazekObrazek

Polecam kanały na "Ty Rurce" = Youtube tych pozytywnie zakręconych Panów :)

Team BlackSheep http://www.youtube.com/user/nastycop420 ... sults_main ; RCExplorer.se http://www.youtube.com/user/dadde87?fea ... sults_main




---------------------------------------------------------------------------------

2. Zaczynamy Latać FPV ?

-2a. Ogólnie

Przygodę z FPV polecam doświadczonym w lataniu rc pilotom, umiejącym trzymać w ręce lutownicę i znającym podstawowe przepisy regulujące m.in. ruch BSP (bezzałogowych statków powietrznych) w Polsce.
Zdecydowanie odradzam latanie FPV początkującym, nie tędy droga (najpierw symulator, potem latanie "przy nodze", potem przepisy a następnie BSP fpv).
Często zdarza się, że zawiedzie nas sprzęt (nadajnik video, kamera, zasilanie itp.) w krytycznych sytuacjach liczy się doświadczenie pilota i umiejętność opanowania stresu i maszyny bez podglądu z pokładu czy danych nawigacyjnych (szukamy drogi do domu).
Tak więc na początek dysponujemy doświadczeniem i sprawną maszyną latającą. W zasadzie dowolną maszyną latającą, pewne ograniczenia mogą wynikać jednak np. z nośności takiej maszyny oraz jej zasięgu ale o tym dalej...

:masakra: i pisze to autor który rozpoczął latanie FPV Helikiem potrafiąc tylko wisieć ogonkiem do siebie :vhappy:
film z początków (420TVL, 900MHz Video link)


Gdzie będziemy latać ?
W przestrzeni powietrznej "G" (niekontrolowana), jak najdalej od siedzib ludzkich, dróg, dróg szybkiego ruchu itp. o takie miejsca jest niestety trudno ale na pewno zdrowy rozsądek jest niezbędny jak również ubezpieczenie OC.
Zawsze latamy w zasięgu wzroku, nie wolno modelem RC - BSP (bezzałogowym statkiem powietrznym) oddalać się poza zasięg wzroku umożliwiający skuteczne kierowanie modelem BSP!
Dodatkowym ograniczeniem jest wysokość + lokalizacja. Do wysokości około 150m AGL (Above Ground Level - wysokość nad poziomem gruntu) (nie wszędzie) możemy latać modelami do wagi 5kg. Jednak nie wszędzie obowiązuje 150m AGL, są miejsca gdzie możliwość latania jest ograniczona do 0, np. są wydzielone strefy ograniczonego ruchu lotniczego ze względu na np. pobliskie lotnisko, tereny nad którymi przebiegają ścieżki podchodzenia do lądowania itp.
Temat latania wyżej był poruszany na różnych forach - włącznie z zgłaszaniem lotu do FIS - "najbliższego kontrolera ruchu lotniczego", więcej poniżej.

Planując lot musimy pamiętać o podstawowej sprawie dotyczącej zasięgu nadajnika sterującego modelem oraz nadajnika video przesyłającym obraz z pokładu.
- zasięg nadajnika sterującego i nadajnika video niekoniecznie jest identyczny
- wpływ na zasięg mogą mieć czynniki środowiskowe: jonizacja powietrza przed burzą, aktywność słońca (burze słoneczne), wilgotność powietrza (raczej w silnych opadach nikt nie lata), aktywność lokalnych stacji BTS lub prywatnych "dzikich" radiolinii w zakresie 5GHz i 2,4GHz.
- latamy starając się unikać przeszkód terenowych (drzewa, zarośla, budynki, górki) pomiędzy modelem a pilotem.
Dodatkowo należy tak planować lot aby unikać sytuacji w której, przeszkody terenowe znajda się w połowie (w przybliżeniu) odległości pomiędzy modelem a pilotem (nadajnikiem/odbiornikiem) blisko linii łączącej model - pilot (propagacja fal).

(1) Brak widoczności radiowej anten. Łącze nie działa. Tracimy model.
(2) Obecność przeszkód w pierwszej Strefie Fresnela (więcej o SF w Antenach poniżej) powoduje, że łącze radiowe przestaje działać...
(3) Widoczność anten i brak przeszkód w pierwszej strefie Fresnela. Łącze radiowe działa.
rys. Autor
Obrazek
A - odległośc pomiędzy drugą anteną a przeszkodą
B - odległość pomiędzy antenami
C - Promień pierwszej strefy Fresnela

Wskazane jest tez dysponowanie pomocnikiem pilota.
Pomocnik obserwuje maszynę w locie, ma stały z nią kontakt optyczny (jeżeli latamy w zasięgu wzroku), ostrzega pilota gdy model wykonuje niebezpieczny przelot zbyt blisko przeszkód terenowych których może nie widzieć pilot skupiony na pilotowaniu i obserwacji obrazu na LCD/Googlach, jak również pomoże pilotowi szybko ustalić pozycję modelu gdy stracimy z nim łączność z linkiem video. Ponadto pomocnik może ostrzegać czy informować osoby postronne aby nie nawiązywały "na siłę" konwersacji z pilotem, nie zawsze pilot może skupić się na rozmowie z osobami postronnymi.


-2b. Prawo lotnicze / incydenty

Ustawa z dnia 30 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo lotnicze oraz niektórych innych ustaw.
Dz.U. 2011 nr 170 poz. 1015
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet? ... 0111701015
oraz istotne fragmenty
http://bezzalogowce.pl/index.php/prawo/ ... o-lotnicze

źródło: http://bezzalogowce.pl/
Aktualnie trwają prace nad wprowadzeniem regulacji prawnych ograniczającym latanie rekreacyjne i sportowe statkami powietrznymi "bezzałogowcami" na odległość do 1km.

źródło: http://www.ulc.gov.pl/index.php?option= ... Itemid=195
Projekt rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie świadectw kwalifikacji –skierowany do konsultacji społecznych.
Na szczęście świadectwo kwalifikacji nie będzie wymagane dla lotów sportowych i rekreacyjnych.
Załącznik nr 5- Bezzałogowe
http://www.ulc.gov.pl/_download/prawo/p ... owcewr.doc

Latanie FPV - Panowie to już nie są, żarty. Świadczyć o tym może przypadek incydentu jaki wydarzył się na jednym z Polskich lotnisk. Przyczyną incydentu był nieuprawniony wlot w przestrzeń kontrolowana lotniska, zdalnie sterowanego modelu śmigłowca.

MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych
Uchwała Dot. zdarzenia nr: 1101/11
http://www.transport.gov.pl/files/0/179 ... 11101U.pdf


-2c. gdzie latamy - FIS, sektory R,P,G itp..

FIS - flight information service, Służby Informacji Powietrznej. To właśnie z FIS piloci pozostają w łączności latając w Polsce w przestrzeni klasy G (niekontrolowana) poza strefami lotnisk (ATZ).


Bardzo ważne informacje dotyczące przestrzeni powietrznej, jej klasyfikacji , stref i ich oznaczeń. Przystępnie wyjaśnione w postaci prezentacji PowerPoint.
Prezentacja: szybowce.com, Maciej Dróżdż
http://www.szybowce.com/artykuly/przest ... 052006.pps


Polska Agencja Żeglugi Powietrznej,
Mapka z zaznaczonymi sektorami i oznaczeniem ich typu. Z takich mapek dowiadujemy się czy możemy latać i jak wysoko.
Interesuje nas przestrzeń powietrzna klasy G (niekontrolowana), w której każdy operator SP (Statku Powietrznego) "dba sam o siebie" - jednak lot powinien być zgłoszony oficerowi FIS. Dzięki temu piloci innych SP będą wiedzieć, że w przestrzeni może poruszać się inny SP. Nawet latając w przestrzeni G, jeżeli spowodujesz kolizję z większym SP (straty materialne, nie daj Boże w ludziach), komisja badań wypadków lotniczych zrobi co trzeba (znajdzie i sprawdzi wszystko czy na pewno było wszystko zgodne z prawem w waszym locie).

Źródło:
http://www.rc-fpv.pl/viewtopic.php?t=265
http://www.fis.pansa.pl/index.php?lang= ... tor_krakow

Mapka dla strefy Kraków - kompletna: http://www.fis.pansa.pl/sektory_FIS/KK_A2.jpg

Wycinek strefy Kraków, Nowy Sącz i okolice:
Rys. http://www.fis.pansa.pl za zgodą Pana Romana A. Kierownika Działu Informacji Powietrznej - FIS w PAŻP
Obrazek
o ile dobrze odczytałem mapę: W rejonie Limanowa - Nowy Sącz mamy podaną wysokość przestrzeni G 10:6 tj. 10600 ft = 3,23 km. Czyli do takiej wysokości teoretycznie możemy latać. Jak pisałem już wcześniej powinniśmy jednak taki lot zgłosić do FIS.

Ważne telefony: http://www.fis.pansa.pl/?lang=_pl&top_m ... e_telefony
Przepisz je do swojej komórki. Poniżej wybrane:

FIS Kraków [119,275]
+48 22 574-75-85,
+48 12 639-75-85,
faks +48 22 574-75-86,

SAR
Służba Poszukiwania i Ratownictwa
+48 22 682-89-11

METEO
Centralne Biuro Prognoz Meteorologicznych Warszawa-Okęcie
+48 22 846-06-82

ASM-3
Telefoniczna informacja o zajętości przestrzeni
+48 22 574-57-33




-2d. Plan Lotu + Zgłoszenie do FIS - przykład

Zalecenia dla modelarzy FPV.
Źródła: http://www.fis.pansa.pl , http://psp.org.pl , http://www.rc-fpv.pl ,

Latamy rekreacyjnie przy nodze w przydomowym ogródku, na "zaprzyjaźnionej łące" - pod warunkiem, że jest to w obszarze przestrzeni G
i nie latamy wyżej niż sąsiednie budynki (ok. 20-100m wysokości względnej)
. - nie zgłaszamy do FIS
Pamiętajmy jednak aby zawsze latać nad terenem do tego wyznaczonym, wlatując nad sąsiednie działki możemy naruszyć nie tylko prywatność właściciela ale również naruszyć przestrzeń powietrzną obszaru chronionego (lotnisko itp.).
(opis incydentu był powyżej)


Co więcej, zgłoszenie lotu rekreacyjnego (opis wyżej) nie będzie przyjęte przez FIS, ze względu na to iż w przestrzeni G każdy pilot SP (statku powietrznego) odpowiada za siebie i istnieje równocześnie minimalna wysokość dopuszczalna na jakiej mogą poruszać się SP np w danym obszarze. Pilot lekkiego rekreacyjnego SP nie powinien latać niżej niż 150m AGL (poza star/lądowanie), a gdy przelot odbywa się nad skupiskiem ludzi na otwartym powietrzu minimalna wysokość względna lotu wynosi 300m w promieniu 600m od najwyższej przeszkody. Tak więc latając w przydomowym ogródku stanowimy zagrożenie jedynie dla najbliższego sąsiedztwa na ziemi i dla siebie.


Wkraczając jednak w obszar powietrzny powyżej najbliższych zabudowań (powyżej 100m), planując zwiększyć promień lotu od miejsca startu (>200m co może wymusić większy pułap - strefa Fresnela), powinniśmy odpowiednio przygotować się do lotu BSP FPV (bezzałogowym statkiem Powietrznym FPV).


Zanim polecisz - opracuj PLAN LOTU !

Pamiętaj od Twoich decyzji może zależy życie i zdrowie innych ludzi. W przestrzeni powietrznej G, nie jest wymagane posiadanie "profesjonalnych" planów lotu.
Jednak staranne przygotowanie się do wyprawy w powietrze pomoże uniknąć czasem kosztownych błędów.

Np. Chcesz lecieć wyżej niż 150m AGL (Above Ground Level - wysokość nad poziomem gruntu), w promieniu większym niż 200m.
miejsce: Górka Majdan pomiędzy Nowym Sączem a Żeleźnikową Wielką, N 49.560295, E 20.702981,
wysokość lądowiska: około 470m npm
Docelowa wysokość lotu: 300m wysokości względnej, w promieniu około 1km.
Co daje nam wysokość AMSL=300m + 470m npm = 770m AMSL (Above Mean Sea Level – Wysokość nad poziomem morza)

1. Zakładam iż znasz przepisy obowiązujące na terenie kraju związane z ruchem SP oraz inne regulacje prawne dotyczące np. eksploatacji urządzeń radiowych.
Jesteś świadom odpowiedzialności i ewentualnych konsekwencji związanych z pilotowaniem SP.

2. Posiadasz ubezpieczenie OC dla modelarzy (rc), warto zwrócić uwagę na kwotę ubezpieczenia i wartość ewentualnych szkód jakie możemy wyrządzić w nieszczęśliwym wypadku.

3. Umieściłeś na modelu informacje kontaktowe do właściciela = Pilota, tel. adres itp.
(w kilku miejscach aby zwiększyć prawdopodobieństwo przetrwania danych w razie rozczłonkowania modelu).

4. Przeprowadziłeś kontrolę techniczną stanu modelu, znasz (wyliczyłeś) realny zasięg/czas lotu od którego odejmujesz minimum 15% margines bezpieczeństwa i dzielisz przez 2. Na taką odległość maksymalnie w sprzyjających warunkach meteo możesz się oddalać od bazy.
(zasięg/czas lotu może zależeć od warunków pogodowych, nie zapomnij ich uwzględnić)

5. Zapoznaj się z aktualnymi mapkami przestrzeni powietrznej oraz z opisem mapy dla swojego regionu lub miejsca gdzie planujesz odbyć lot SP FPV.
http://www.fis.pansa.pl/index.php?lang= ... s_FIR_EPWW

6. Jeżeli w miejscu w którym planowałeś lot BSP FPV znajduje się przestrzeń G ("niekontrolowana"),
Opracuj przynajmniej przybliżoną marszrutę lotu:
- obszar w którym będziesz się poruszać, w oparciu o mapy przestrzeni powietrznej FIS, możliwie jak najdalej od siedzib ludzkich lub ciągów komunikacyjnych (naziemnych czy powietrznych),
- Współrzędne Geograficzne + najbliższa Miejscowość,
- max. wysokość jaką planujesz osiągnąć, w oparciu o mapy przestrzeni powietrznej FIS,
- zapoznaj się z prognozami meteo, lub przynajmniej aktualnymi warunkami pogodowymi w miejscu w którym jesteś,
- przedział czasu w którym Twój BSP FPV może znajdować się w powietrzu, do przedziału dodaj minimum + 30min zapas,
- poznaj najbliższą okolicę, rozkład wysokich budynków, napowietrznych linii energetycznych itp. przeszkód.
- masz działający telefon kontaktowy do Ciebie,
- zanotuj telefony do FIS w rejonie w którym zamierzasz odbyć lot.

7. Jeżeli spełniłeś wymogi określone w punkcie 1-6 i zamierzasz odbyć lot BSP FPV, zgłoś ten fakt do FIS, podając dane z pkt 6.

Jak zgłaszać lot do FIS?
#######
Trwa średnio 30 sekund, może odbywać się anonimowo.
Dzwonimy na telefon FIS w naszym rejonie np. Kraków +48 12 639-75-85,
inne telefony: http://www.fis.pansa.pl/?lang=_pl&top_m ... e_telefony

Pilot SP FPV:
Dzień dobry, chciałem zgłosić lot Bezzałogowego Statku Powietrznego - model FPV nad Nowym Sączem do wysokości 770m AMSL od godziny 16:00 do 18:00.
Brak łączności radiowej, ew. kontakt tel. xxx-yyy-zzz. Możliwy przelot z góry Majdan w kierunku Żeleźnikowej Wielkiej i z powrotem.
Zakończenie lotów nie będzie zgłaszane.
(maks. wysokość którą podaliśmy musimy bezwzględnie przestrzegać tj. nie przekraczać gdyż jest podawana w eterze innym użytkownikom, podobnie czas lotów)

FIS: Dziękuje, zgłoszenie przyjęte, życzę miłego lotu.

########

Jeżeli zgłosiliśmy nasz lot do FIS, to za sprawą FIS wiedzą to inne SP w okolicy.

Przykład z nasłuchu radiowego:
Kontroler: Informuje o aktywności bezzałogowych statków powietrznych pomiędzy Nowym Sączem a Żeleźnikową Wielką do wysokości 750 AMSL
Samolot: Zrozumiałem, brak widoczności.

5 sekund później,
Samolot: Bezpieczna separacja, przechodzę na pułap 800m.

######


Podstawowym problemem pozostaje jednak sprawa separacji SP i BSP FPV w przestrzeni G.
- Pilot BSP FPV ze względu na ograniczoną możliwość obserwacji otoczenia (zazwyczaj patrzymy przez szkiełko na wprost), ma ograniczoną możliwość wykrycia w porę innych SP i zmiany kursu na bezpieczny.
- Pilot SP nawet posiadając z FIS informację o krążącym w pobliżu BSP FPV ze względu na b. małe rozmiary BSP może mieć problem z zlokalizowaniem w porę BSP.

Maszyna z ludźmi na pokładzie SP ma pierwszeństwo przed BSP FPV (UAV - Unmanned Aerial Vehicle) !




---------------------------------------------------------------------------------

3. Planujemy budowę/lot...
Od czego zaczynamy ? Dokładnie musimy sobie to zaplanować, może unikniemy zbędnych wydatków.
3a. Mamy maszynę latającą i doświadczenie w jej pilotowaniu. Znamy jej parametry:
- maksymalny czas bezpiecznego lotu, wiemy jak ją zmodyfikować aby polepszyć jej właściwości lotne itp..
- częstotliwość nadajnika, zasięg
- ile możemy gram dodatkowo załadować na pokład i wiemy jak wpływa to na czas lotu (przynajmniej w przybliżeniu)

3b. Określamy przewidywany dla nas zasięg, proponuję zacząć zabawę od zakresu 0-200m
90% aparatur nie trzeba modyfikować dla 0-200m
wymaga modyfikacji aparatury/wymiany
0-1000m
0-4km
0- "far far away"
dla czego tak mało (0-200m)? fakt, jak mawiał baca "bydzie piknie, ostanę do Niedzieli" niosąc modlitewnik pod pachą w drodze do burdelu :P, czyli bedziecie chcieli więcej, ale od czegos trzeba zacząć. Podobnie jednak jak z nauka latania, nie od razu wzięliśmy w ręce aparaturę i polecieliśmy na pleckach czy 8 (a może są tacy ;) ).
Wszystko wymaga czasu, nauki no i wkładu $.
3c.
znamy już nośność modelu, założyliśmy zasięg, teraz co na ziemi ? W zależności od możliwości finansowych: wersja econo czyli monitor LCD w walizce lub wypasione google.

Ostatecznie nasze FPV może wyglądać np tak:
(na początku możemy stosować standardowy zestaw nadajnik/odbiornik 8ch - a potem zielony nadajnik/odbiornik z telemetrią )
Rys. Autor
Obrazek
---------------------------------------------------------------------------------

4. Nadajniki - radio

4a. UKE - co na to prawo...
Bardzo rzadko poruszane na forach FPV kwestia zgodności z wymogami prawa, budowanych czy sprowadzanych z USA/Chin urządzeń radiowych....
Nie odstraszam tylko informuję, w zakresie do 200mW jest szansa na zmieszczenie się w wymogach przepisów...
- ktoś rozwinie ? -

Rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 3 lipca 2007 r. w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczo - odbiorczych, które mogą być używane bez pozwolenia
(Dz. U. Nr 138, poz. 972,
Aneks nr 1 - urządzenia bliskiego zasięgu ogólnego stosowania, wykorzystywane w szczególności w telemetrii, zdalnym sterowaniu, alarmach, transmisji danych
i innych podobnych zastosowaniach,
Aneks nr 3 - Szerokopasmowe systemy transmisji danych, w tym urządzenia RLAN, HIPERLAN, WAS,)
http://www.rc-wheels.info/fpv/Gaui550/U ... poz972.pdf
między innymi określa warunki pracy urządzeń nadawczo-odbiorczych lokalnych radiowych łączy w paśmie 2,4 GHz lub "5.8" GHz (5,725-5,875GHz) bez konieczności posiadania pozwolenia radiowego.

Wobec powyższego zakres częstotliwości 2,4 GHz – 2,4835 GHz , 5,725-5,875GHz został uwolniony od konieczności posiadania pozwolenia radiowego i praca urządzeń radiowych w tym paśmie jest możliwa tylko po dostosowaniu się do warunków określonych we wspomnianym rozporządzeniu (na podstawie aneksu 3 omawianego rozporządzenia dopuszcza się moc promieniowania e.i.r.p., która nie może przekraczać dla 2,4Ghz: 20 dBm tj. 100 mW, dla 5,8GHz: 25mW). W wypadku urządzeń nadawczych lub nadawczo-odbiorczych pracujących w 2,4 GHz lub 5,8 GHz zgodnie z warunkami określonymi we wspomnianym rozporządzeniu nie trzeba ubiegać się o pozwolenie radiowe oraz uiszczać opłat za wykorzystywanie częstotliwości.

Na wszystkie urządzenia pracujące na terenie Rzeczpospolitej Polskiej wymagane jest posiadanie ważnego dokumentu stwierdzającego zgodność z zasadniczymi wymaganiami w myśl art. 148, pkt 3 a) oraz art.152 Prawa telekomunikacyjnego z 16 lipca 2004 r. (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 z późn. zm.).


Reasumując posiadanie nadajników jest dozwolone, jednak jeżeli moc promieniowania e.i.r.p. nadajnika radiowego, dla 2,4GHz przekracza 20 dBm tj. 100 mW, nie możemy go używać.




4b. Video (rx/tx) FPV
Dostępne są różne moce oraz zakresy częstotliwości nadajników AV.

podział na zakresy częstotliwości:
- częstotliwości wymagające posiadania koncesji, używanie nadajników w tym paśmie może zakłócać stacje BTS, utrudniać innym łączność np. GSM (wezwanie pomocy itp.).
900Mhz
1,2GHz
- częstotliwość dopuszczalna do zastosowań prywatnych bez koncesji do mocy 100mW
2,4GHz
5,8GHz
(inne - własne projekty modelarzy)

podział na moce
100mW
200mW
500mW
1W<
moc wypromieniowana zależy również od zastosowanej anteny.

Uwaga! Częstotliwość toru AV musimy dobrać tak aby była inna niż częstotliwość aparatury. Dodatkowo nadajniki Video RX posiadają zwykle kilka kanałów w danej częstotliwości, możemy więc dobrać kanał na którym mamy minimum zakłóceń np od innych pokładowych urządzeń (silnik - regiel).
Nie wolno podpinać modułów nadawczych bez założonych anten ! Grozi to spaleniem nadajnika ![b]

przykładowe zestawy z FoxTech na 5.8GHz, odbiornik z dwoma wyjściami Video oraz nadajnik
Fot. FoxTech
Obrazek Obrazek


[b] 4c. dopalacze do aparatury


Standardowe aparatury modelarskie mają ograniczony (z punktu widzenia FPV) zasięg skutecznego nadawania sygnału sterującego modelem. Wynika to bezpośrednio z przepisów obowiązujących w tym zakresie w USA oraz w Europie. Standardowa aparatura powinna pracować w zakresie do 200m (?), zawsze jednak przed lotem należy zweryfikować zasięg aparatury na ziemi. Np. aparatura KDS K7X na ziemi - poprawnie działa do około 500m, jednak zasięg jaki przyjąłem za gwarantujący sprawne działanie to 200m. Latamy jednak FPV czyli 200m bardzo szybko okazuje się odległościami zbyt małymi w stosunku do naszych potrzeb. Rynek nie znosi luki tak więc są dostępne gotowe moduły (nadajnik/odbiornik) usprawniające aparatury, zwiększające ich moc=zasięg oraz dodatkowo przesyłające informacje zwrotne = telemetria.

Popularne Moduły "Seryjne":
- Corona http://www.corona-rc.com/coproductshowE ... icleID=129
- FrSky http://www.frsky-rc.com/

moduły mogą być stosowane jako zamienniki modułów radiowych z naszych aparatur, lub jako dodatkowe pomijające moduły fabryczne, sterowane za pomocą np. sygnału PPM. Odbiornik montowany na pokładzie modelu zastępuje odbiornik fabryczny który mieliśmy do aparatury, dla tego nalezy dobrać nadajnik/odbiornik m.in. pod względem ilości kanałów oraz częstotliwości/kompatybilności. Kupujemy zawsze parę.

przykładowy zestaw:
moduł FrSky do nadajnika sterowany PPM, do wbudowania do środka aparatury / odbiornik 8 kanałowy z telemetrią FrSky
fot. FrSKY
Obrazek Obrazek


4d. Long Range - budowane i projektowane przez pasjonatów, moce 0,5 1 i więcej Watt :)


Własnej konstrukcji nadajniki (co nie znaczy że gorsze od firmowych), przewyższające fabryczne nadajniki mocą, zasięgiem oraz funkcjonalnością.
Dla czego takich nie robią firmy? Dlatego, że moc jest poza dopuszczalnymi w jakichkolwiek regulacjach prawnych, aby można było homologować taki sprzęt w danym kraju, klient musiałby mieć koncesje na eksploatacje danej częstotliwości z mocami umożliwiającymi "zrobić grzanki" :o .
- ktoś poprawi?

[url]Polskiej produkcji system średniego zasięgu eLeReS by Mifau[/url] http://rc-fpv.pl/viewtopic.php?t=5202

-------
miszcz_waw :thumb:
- Thomasa Scherrer http://www.webx.dk/rc/uhf-link3/uhf-link3.htm http://www.rcgroups.com/forums/showthread.php?t=905915
Fot. Thomas Scherrer - rcgroups.com
ObrazekObrazek
------

------
Artu
No raczej nie tylko ten LRS jest obecnie na rynku...
RangeLink UHF LRS http://www.rangepiloting.com/rangelink- ... -c-65.html
Rmilec UHF LRS http://www.foxtechfpv.com/rmilec-uhf-lrs-c-53.html
DragonLink http://www.dragonlinkstore.com/v2/
I jeszcze nasz krajowy produkt, czyli system średniego zasięgu eLeReS by Mifau http://rc-fpv.pl/viewtopic.php?t=5202
------

---------------------------------------------------------------------------------

5. OSD
OSD - On Screen Display - czyli wyświetlanie parametrów na ekranie video, w praktyce realizowane przez specjalizowane moduły elektroniczne które potrafią wmiksować w obraz wideo informacje tekstowe lub graficzne. Jest to namiastka prawdziwych systemów wspomagających prace pilota, tzw. niezbędnik. Dzięki OSD nie musimy rozpraszać się odrywając wzrok od ekranu LCD zerkając na dodatkowe liczniki czasu, wyświetlacze telemetrii itp.. Informacje są podawane z tzw 1-wszej ręki, czyli ile czasu lecimy, jakie jest napięcie pakietów pod obciążeniem, ile zużyliśmy prądu, przebyta trasa i jak kierować się na lotnisko. Latając FPV można łatwo się zapomnieć i znane są przypadki gdzie piloci tracili swoje maszyny latając do granicy pojemności pakietów lub wychodząc poza zasięg. Ciekawą historię opowiadał na swojej stronie jeden z pasjonatów podawany na początku wątku - ten od spadochronu ;).

Przykładowe informacje pokazywane przez OSD:
- wysokość (jeżeli odczyty podaje GPS to ma dokładność +/-2/5m ! lepiej czujnik baro ale przy helikach jest z tym mega problem)
- prędkość
- dane nawigacyjne GPS
- kierunek na lotnisko
- czas lotu
- poziom sygnału nadajnika
- napięcie zasilania silnik
- napięcie zasilania video
- prąd pobierany lub pojemność mAh
- prędkość obrotową
- temperaturę
- IMU sztuczny horyzont
- odległość od miejsca startu
- itp...

rys. poglądowy OSD Remzibi
Fot. Autor
Obrazek
Fot. Autor (poglądowy), MaciekS+Autor (poglądowy)
Obrazek Obrazek

Szerzej o OSD Remzibi... http://rc-cam.pl/viewtopic.php?t=131

od góry ekranu:
dane nawigacyjne GPS N,E, pośrodku orientacja - kierunek na lotnisko
ilość satelitów widzianych przez odbiornik GPS, odległość od miejsca startu
prędkość w km/h, linia odwzorowująca IMU , wysokość od miejsca startu, informacja o wznoszeniu/opadaniu
napięcie zasilania silnika
napięcie zasilania AV, czas od startu/czas lotu


Moduł OSD Remzibi (w żółtej koszulce) zainstalowany na modelu KDS 450SV.
Fot. Autor
Obrazek
http://www.rc-wheels.info/heli/gimbal/v ... G_9178.JPG

OSD Remzibiego z podpiętym GPS, sposób podpięcia OSD+Kamera+GPS+zasilanie+Nadajnik Video RX
Fot. Autor/Remzibi
Obrazek Obrazek

Konfiguracje OSD Remzibiego wykonujemy za pomocą aplikacji instalowanej na komputerze PC w środowisku Windows. Płytkę z OSD podpinamy do portu USB (USB-RS232) i zapisujemy ustawienia w pamięci "OSD".
Rys. http://www.RCconcept.pl
Obrazek


OSD z GPS: Misiowe http://rc-fpv.pl/viewtopic.php?t=1628
Kolejne OSD Polskiej produkcji, doskonale zaprojektowane i wykonane :)
Fot. Rys. Miś :)
ObrazekObrazek
Obrazek [youtube]http://www.youtube.com/watch?v=xFbRbEvYKGE&feature=player_embedded[/youtube]
OSD Misia możemy konfigurować, tj. w którym miejscu ekranu będą wyświetlane informacje itp. parametry. Poprzez plik konfiguracyjny na karcie SD (generuje się go w OSD, przekłada kartę do czytnika w PC, potem robisz zmiany i przenosisz kartę z powrotem do OSD aby zaimportować nowe ustawienia).
Fot. Miś
Obrazek


OSD by Zbig & Pitlab http://www.rc-cam.pl/viewtopic.php?t=4506
Jeszcze jedno OSD Polskiej produkcji /j.w
Fot. Pitlab & Zbig
Obrazek

Fot. Pitlab http://www.pitlab.pl/osd-by-zbig.html
Obrazek
Jak podaje Pitlab: Producent udostępnia moduł autopilota ,który jest zintegrowany z OSD. Nie jest więc to samo OSD czy sam autopilot, tylko
zawiera (lub wkrótce będzie zawierać) wszystkie elementy potrzebne do lotów FPV takie jak stacja naziemna, antena śledząca i diversity.


5.b RSSI

RSSI - Received Signal Strength Indication , Jest to wskaźnik mocy (nie jakości) odbieranego sygnału radiowego.

Część odbiorników dysponuje wyjściem na którym w postaci zmian napięcia jest obrazowana moc odbieranego sygnału z nadajnika aparatury sterującej. Na forach dyskusyjnych związanych z FPV opisywane są modele odbiorników i ich modyfikacje umożliwiające "wyciągnięcie" z nich dodatkowego pinu z danymi RSSI.
Systemy LongRange lub wyposażone w telemetrię moduły do aparatur dysponują wskaźnikiem RSSI który informuje pilota (ustawiamy zakres) w którym momencie moc sygnału sterującego modelem spada do niebezpiecznego minimum.
Informacje o poziomie RSSI moga być przekazywane poprzez moduł OSD który mierzy napięcie na pinie RSSI odbiornika i w odpowieniej skali pokazuje wartości na ekranie jako %, lub jako dane telemetrii przesyłane przez radio do odbiornika na ziemi (pikanie aparatury, wskaźniki LCD itp.).

rys. poglądowy RSSI jako % w prawym rogu ekranu nakładany przez OSD
Fot. Autor
Obrazek

--------------------------------------------------------------------------------

cdn...